Η GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ, συνεργαζόμενη με ένα δίκτυο άνω των 100 Αγροτικών Συνεταιρισμών οι οποίοι δραστηριοποιούνται στο ΠΑΑ 2014 -2020 και ως εκ τούτου εξυπηρετούν ένα πλήθος περισσότερων από 4000 παραγωγούς ανά την Ελλάδα, θα ήθελε να επισημάνει, κάποια στοιχεία τα οποία φαίνονται προβληματικά στην επιτυχή υλοποίηση της 3ης πρόσκλησης των Νέων Αγροτών.
Αναφορικά με τα κριτήρια επιλεξιμότητας έχουμε να σχολιάσουμε τα εξής:
1. 4.1.9 Δεν έχει σύζυγο που έχει υποβάλλει ΟΣΔΕ το έτος 2021 ή που τα έτη 2019 ή 2020 έχει υποβάλλει ΟΣΔΕ με τυπική απόδοση πάνω από 8.000 ευρώ
Το παραπάνω κριτήριο επιλεξιμότητας αν και κατά μία γενική ομολογία ακολουθεί την λογική εγκατάστασης υποψηφίων ως αρχηγοί γεωργικής εκμετάλλευσης , όπως ίσχυε και στις προηγούμενες προσκλήσεις των Νέων αγροτών, εξαντλεί την αυστηρότητα του με την προσθήκη του αποκλεισμού λόγω υποβολής ΕΑΕ για τα έτη 2019 & 2020.
Με αυτό τον τρόπο αποκλείονται χωρίς καμία λογική υποψήφιοι δικαιούχοι με συζύγους ετεροπεπαγγελματίες ή σύζυγοι που έτυχαν κληρονομιάς δικαιωμάτων από συγγενικά πρόσωπα και εν τέλει δεν έχουν καμία σχέση με την άσκηση γεωργικής δραστηριότητας ως επάγγελμα. Επίσης, με το παραπάνω κριτήριο δεν δύναται να προβλεφθούν περιπτώσεις κατά τις οποίες για τα συγκριμένα έτη αποκλεισμού, οι υποψήφιοι δεν είχαν ακόμα παντρευτεί.
Εν τέλει, αποκλείονται έτσι υποψήφιοι δικαιούχοι οι οποίοι δεν μπορούσαν να είχαν προβλέψει μία τέτοια απαίτηση, και δεν είναι σε θέση να κάνουν στην παρούσα φάση καμία διορθωτική ενέργεια.
2. 4.2 «Ελάχιστη Τυπική Απόδοση 14.000»
Το ελάχιστο μέγεθος παραγωγικής δυναμικότητας των 14.000 € αποτελεί μία ιδιαίτερα σημαντική αύξηση της τάξεως του 75% σε σχέση με την προηγούμενη πρόσκληση (ελάχιστη τυπική απόδοση εισόδου 8.000 €) και ενδέχεται να λειτουργήσει αποτρεπτικά για την υποβολή αίτησης στήριξης στο συγκεκριμένο Υπομέτρο.
• Οι ιδιαιτερότητες της ελληνικής γεωργίας, όπως έχουν αποτυπωθεί εδώ και καιρό, δηλαδή ο μικρός γεωργικός κλήρος, το ανάγλυφο εδάφους, το μη ολοκληρωμένο κτηματολόγιο, η έλλειψη διαχειριστικών σχεδίων βόσκησης και η άτυπη κατανομή γεωργικών δραστηριοτήτων ανά γεωγραφική περιφέρεια, καθιστούν την επίτευξη του παραπάνω κριτηρίου δύσκολη έως ακατόρθωτη για έναν νεοεισερχόμενο στο γεωργικό τομέα. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι για την καλλιέργεια της ελιάς, η οποία και αποτελεί μία από τις πιο διαδεδομένες καλλιέργειες στον αγροτικό χώρο, αντιστοιχούν 75 στρέμματα στην κατοχή του νεοεισερχόμενου. Αντίστοιχα, στις κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, ένα κοπάδι 150 αιγοπροβάτων (τυπικής απόδοσης 14.000 €) αφορά παραγωγούς μέτριας ή μεγάλης δυναμικότητας και σίγουρα όχι παραγωγούς που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στην άσκηση της γεωργικής δραστηριότητας. Το πρόβλημα είναι ακόμη πιο έντονο για τους υποψήφιους που προέρχονται από τη Νησιωτική Χώρα, όπου όλα τα παραπάνω στοιχεία εμφανίζονται σε βαθμό πολλαπλάσιο.
• Οι νεοεισερχόμενοι στον αγροτικό τομέα, και δη όσοι δεν διαθέτουν οικογενειακή γη είναι σχεδόν ακατόρθωτο να βρουν και να μισθώσουν καλλιεργήσιμη γη, είτε λόγω λήψης άμεσων ενισχύσεων (ιστορικά δικαιώματα) από τους συνήθως, ετεροεπαγγελματίες και συνταξιούχους ιδιοκτήτες, είτε λόγω υψηλού κόστους απόκτησης γης ή/ και ζωικού κεφαλαίου.
3. Στρατιωτική Θητεία
Το κριτήριο δεν συνάδει με τον βασικό Στόχο 1 του Υπομέτρου. Η στρατιωτική θητεία δεν αποτελεί παράγοντα μείωσης της ανταγωνιστικότητας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, ούτε οδηγεί σε μη βιώσιμες εκμεταλλεύσεις. Οι ενέργειες για την υλοποίηση και την επίτευξη ενός επιχειρηματικού σχεδίου, συνολικής διάρκειας 6 -7 ετών τουλάχιστον, δεν παρεμποδίζονται από τους λίγους μήνες, μερικής φυσικής απουσίας του επιχειρηματία – παραγωγού. Η μη κατάταξη στις ένοπλες δυνάμεις μέχρι και την στιγμή έναρξης υποβολής αιτήσεων στήριξης στο Μέτρο, όπως ίσχυε και στις προηγούμενες προσκλήσεις των Νέων Αγροτών, δεν φάνηκε να επηρεάζει (σύμφωνα με τα δικά μας στοιχεία) ως προς την υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου τους δικαιούχους που φαίνεται ότι ολοκληρώνουν σταδιακά τις υποχρεώσεις της 1ης και 2ης Πρόσκλησης.
4. Δέσμευση αύξησης τυπικής απόδοσης στις 18.000, στο έτος ολοκλήρωσης
Η δέσμευση της αύξησης της τυπικής απόδοσης κατά 25% στο έτος ολοκλήρωσης συνεπάγεται αύξηση έκτασης ή αύξηση ζωικού κεφαλαίου. Λαμβάνοντας υπόψιν την χρηματοοικονομική κρίση των τελευταίων ετών, σε συνδυασμό με το υψηλό κόστος αγοράς γης ή ζωικού κεφαλαίου καθώς και των ζωοτροφών, ο παραπάνω στόχος είναι αποτρεπτικός για την είσοδο στο υπομέτρο νέων αγροτών. Για την διατήρηση της βιωσιμότητας της γεωργικής εκμετάλλευσης και την επίτευξη του στόχου μέσα σε μία τριετία θα βλέπαμε πιο λογική και υλοποιήσιμη μία αύξηση της τάξης 10-15% στην τυπική απόδοση.
Εν κατακλείδι, δεν θεωρούμε συνεκτικό και δίκαιο, μία πρόσκληση ενός μέτρου που προκηρύσσεται για 3η φορά μέσα στην ίδια προγραμματική περίοδο, να εμφανίζει τόσο σημαντικές διαφορές σε βασικά στοιχεία επιλεξιμότητας και δεσμεύσεων, ενώ παράλληλα δεν φαίνεται να μπορεί να διασφαλίσει μία επιτυχή υλοποίηση του μέτρου.